اسکلت فلزی جوشی سازه‌ای است که اجزای اصلی آن مثل تیرها و ستون‌ها با جوشکاری به هم متصل می‌شوند و به دلیل استحکام بالا و انعطاف در اجرا، یکی از روش‌های رایج ساخت در ایران است. در بسیاری از پروژه‌ها، اجرای این نوع سازه توسط شرکت اسکلت فلزی به طور تخصصی انجام می‌شود که تجربه و تجهیزات لازم برای کنترل کیفیت جوش را دارند. این نوع اسکلت در پروژه‌های مسکونی، صنعتی و سوله‌سازی به‌دلیل هزینه‌ی مناسب و قابلیت اجرا در محل، همچنان کاربرد گسترده‌ای دارد. اگر جوشکاری طبق استاندارد و با نظارت دقیق انجام شود، سازه نهایی عمر طولانی و عملکردی ایمن در برابر نیروهای زلزله و بارهای سنگین خواهد داشت.
جهت دریافت مشاوره همین حالا با ما تماس بگیرید
مشاوره و استعلام قیمت
سازه‌های فلزی، اسکلت فلزی، ساخت سوله
مشاوره تخصصی
مراحل ساخت سازه‌های فلزی
اسکلت فلزی جوشی چیست و چرا هنوز پرکاربرد است؟
چارچوب فلزی جوشی سازه‌ای است که اجزای اصلی آن مانند تیرها، ستون‌ها و مهاربندها با فرایند جوشکاری به یکدیگر متصل می‌شوند تا یک ساختار یکپارچه و مقاوم تشکیل دهند. در این روش از حرارت برای ذوب و اتصال فلزات استفاده می‌شود و نیازی به پیچ و مهره نیست. در مقایسه بین اسکلت بتنی یا فلزی، اسکلت‌های جوشی معمولاً سرعت اجرای بیشتری در پروژه‌های کوچک‌تر دارند.
این نوع اسکلت به دلیل دسترسی آسان به نیروی جوشکار، هزینه‌ی کمتر در پروژه‌های متوسط، و انعطاف بالا در اجرا و تعمیرات، همچنان یکی از رایج‌ترین روش‌های ساخت سازه‌های فولادی در ایران است. علاوه بر این، در پروژه‌هایی که سرعت ساخت یا تولید کارخانه‌ای اهمیت کمتری دارد، اسکلت جوشی به‌دلیل امکان اجرا در محل و قابلیت تغییر در جزئیات طراحی، انتخاب مناسبی محسوب می‌شود.
اجزای چارچوب فلزی جوشی
سازه‌های جوشی از چند جزء اصلی تشکیل می‌شود که هرکدام نقش مهمی در پایداری و انتقال بار سازه دارند:
- ستون‌ها (Columns): اعضای عمودی که بارهای ثقلی و جانبی را به فونداسیون منتقل می‌کنند. معمولاً از پروفیل‌های H، باکس یا تیرآهن دوبل ساخته می‌شوند. در پروژه‌های کم‌ارتفاع مانند اسکلت فلزی ساختمان یک طبقه یا اسکلت فلزی ساختمان دو طبقه معمولاً از مقاطع سبک‌تر استفاده می‌شود، در حالی که در پروژه‌های بزرگ‌تر مانند اسکلت فلزی ساختمان سه طبقه نیاز به مقاطع تقویتی و مهاربندی بیشتر وجود دارد.
- تیرها (Beams): اعضای افقی که بار سقف‌ها و کف‌ها را به ستون‌ها منتقل می‌کنند. اتصالات تیر به ستون معمولاً با جوش گوشه یا نفوذی انجام می‌شود.
- مهاربندها (Bracings): برای کنترل تغییر شکل و مقاومت در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد استفاده می‌شوند.
- اتصالات جوشی: نقاط اتصال اعضا که توسط الکترود یا سیم جوش به یکدیگر متصل می‌شوند. کیفیت این بخش تعیین‌کننده دوام کل سازه است.
- صفحات پایه و ورق‌های تقویتی: برای توزیع یکنواخت نیرو و جلوگیری از تمرکز تنش در محل اتصال ستون‌ها و تیرها به کار می‌روند.
انواع روش‌های جوشکاری در اسکلت فلزی
برای اجرای اسکلت فلزی جوشی، بسته به نوع پروژه و ضخامت مقاطع، از چند روش رایج جوشکاری استفاده می‌شود:
- جوش الکترود دستی (SMAW): متداول‌ترین روش در کارگاه‌های ساختمانی ایران است. در این روش از الکترود پوشش‌دار و جریان الکتریکی برای ذوب فلز استفاده می‌شود. مناسب برای اتصالات معمولی و محیط‌های باز است.
- جوش زیر پودری (SAW): بیشتر در کارگاه‌های ساخت صنعتی و سوله‌سازی به‌کار می‌رود. در این روش، قوس جوش زیر لایه‌ای از پودر محافظ ایجاد می‌شود و کیفیت جوش بسیار بالا است. برای ورق‌های ضخیم و اتصال‌های طولانی مناسب است.
- جوش MIG/MAG (گاز محافظ): در این روش از سیم جوش و گاز محافظ (معمولاً CO₂ یا آرگون) برای جلوگیری از اکسید شدن محل جوش استفاده می‌شود. سطح جوش صاف‌تر و تمیزتر است اما نیاز به تجهیزات دقیق دارد.
- جوش TIG (گاز آرگون): برای اتصالات دقیق، نازک و قطعات ظریف استفاده می‌شود. دقت بالا و ظاهر بسیار تمیزی دارد ولی سرعت اجرای آن پایین است.
مراحل اجرای اسکلت فلزی جوشی در پروژه‌ها
فرآیند جوش اجزای اسکلت ترکیبی از دقت مهندسی و مهارت اجرایی است. هر مرحله از طراحی تا جوش نهایی، اگر به‌درستی انجام شود، تضمین‌کننده‌ی دوام و ایمنی کل سازه خواهد بود.
- طراحی و تهیه نقشه‌ها: در این مرحله جزئیات سازه، نوع اتصالات، ابعاد تیر و ستون و نوع جوش مشخص می‌شود. دقت در طراحی اتصالات جوشی، اساس کیفیت کل سازه است.
- آماده‌سازی و برش قطعات: پروفیل‌ها و ورق‌ها بر اساس نقشه‌ها برش داده می‌شوند. برش باید صاف و بدون پلیسه باشد تا اتصال دقیق و تمیز ایجاد شود.
- مونتاژ اولیه (Fit-Up): قطعات در محل اتصال کنار هم قرار می‌گیرند و قبل از جوشکاری اصلی، با خال‌جوش موقت در جای خود ثابت می‌شوند.
- اجرای جوش اصلی: جوشکار با استفاده از روش مناسب (معمولاً SMAW یا SAW) اتصالات را کامل می‌کند. کنترل دما و زاویه جوش در این مرحله اهمیت زیادی دارد.
- تمیزکاری و رنگ‌آمیزی: پس از اتمام جوشکاری، محل جوش‌ها تمیز شده و سازه با ضدزنگ و رنگ پوشش داده می‌شود تا از زنگ‌زدگی و خوردگی جلوگیری شود.
برای آشنایی بیشتر با باید و نباید های مورد نظر و موثر در اجرای اسکلت فلزی جوشی تماشای کلیپ زیر را به شما توصیه می کنیم:
مقایسه اسکلت جوشی و پیچ‌ومهره‌ای
هر دو نوع اسکلت فلزی (اسکلت جوشی و اسکلت فلزی پیچ و مهره ) ساختار اصلی سازه را تشکیل می‌دهند، اما تفاوت در نوع اتصال باعث تغییر در کیفیت، هزینه و سرعت اجرا می‌شود.
| ویژگی | جوشی | پیچ‌ومهره‌ای |
| روش اتصال | ذوب فلز و اتصال با جوش | اتصال با پیچ و مهره صنعتی |
| محل اجرا | در محل پروژه جوشکاری می‌شود | در کارخانه مونتاژ و در محل نصب می‌شود |
| سرعت اجرا | کندتر به‌دلیل زمان جوش و بازرسی | سریع‌تر به‌دلیل پیش‌ساختگی |
| هزینه اولیه | کمتر در پروژه‌های کوچک و متوسط | بالاتر به‌دلیل تولید کارخانه‌ای |
| کیفیت و دقت | وابسته به مهارت جوشکار و شرایط محیطی | دقیق و یکنواخت در کارخانه |
| نگهداری و تعمیر | نیاز به جوش مجدد در صورت خرابی | تعویض قطعه آسان‌تر است |
| کاربرد معمول | ساختمان‌های شهری و سوله‌های کوچک | سازه‌های سنگین و بلندمرتبه |
هزینه اجرای اسکلت فلزی جوشی و عوامل موثر بر آن
هزینه اجرا به عوامل مختلفی بستگی دارد که هرکدام می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر قیمت نهایی پروژه داشته باشد. برای برآورد دقیق، پیشنهاد می‌شود مقاله‌ی هزینه اسکلت فلزی را مطالعه کنید تا با جزئیات فنی و مالی آشنا شوید. همچنین اگر بین گزینه‌های سازه‌ای مردد هستید، مقایسه‌ی هزینه اسکلت بتنی نیز می‌تواند دید بهتری به شما بدهد. عوامل موثر بر قیمت اسکت فلزی جوشی:
- نوع و وزن فولاد مصرفی
- حجم و پیچیدگی اتصالات
- روش و کیفیت جوشکاری
- نیروی انسانی و مهارت جوشکار
- بازرسی و کنترل کیفیت
- رنگ‌آمیزی و پوشش ضدزنگ
نگهداری، تعمیر و عمر مفید سازه‌های جوشی
برای افزایش عمر اسکلت جوشی، بازرسی منظم و رسیدگی دوره‌ای ضروری است. در پروژه‌های خاص یا صنعتی، اجرای فایرپروف اسکلت فلزی نیز برای مقاومت در برابر آتش الزامی است. اتصالات باید حداقل سالی یک‌بار از نظر ترک یا زنگ‌زدگی بررسی شوند. در صورت مشاهده خوردگی، سطح فلز تمیز و دوباره رنگ‌آمیزی شود. همچنین هر جوش آسیب‌دیده باید سنگ‌زنی و طبق استاندارد مجدداً جوشکاری شود تا استحکام سازه حفظ بماند.
جمع‌بندی
اسکلت جوشی هنوز هم یکی از روش‌های قابل اعتماد در ساخت‌وساز است. با وجود چالش‌هایی مثل نیاز به دقت بالا و کنترل کیفیت، به‌دلیل هزینه‌ی مناسب، انعطاف در اجرای اسکلت فلزی جوشی و در دسترس بودن نیروهای ماهر، در بسیاری از پروژه‌های شهری بهترین گزینه محسوب می‌شود. دوام این سازه‌ها تنها زمانی تضمین می‌شود که اجرای جوش بر اساس اصول فنی و با نظارت دقیق انجام گیرد. در برخی پروژه‌های خاص، مانند ساختمان‌های زیرزمینی یا بلندمرتبه، روش‌های ترکیبی مانند تاپ دان نیز می‌توانند در کنار اسکلت فلزی جوشی مورد استفاده قرار گیرند.
سوالات متداول در مورد اسکلت فلزی جوشی
تفاوت اسکلت جوشی با پیچ‌ومهره‌ای در چیست؟
در اسکلت جوشی، اتصالات با حرارت و ذوب فلز انجام می‌شود، اما در نوع پیچ‌ومهره‌ای، اجزا با پیچ‌های صنعتی بسته می‌شوند که دقت بیشتری دارد.
آیا اسکلت فلزی جوشی برای ساختمان چندطبقه مناسب است؟
بله، به شرطی که جوش‌ها طبق استاندارد و زیر نظر ناظر فنی اجرا شوند. در ساختمان‌های بلندتر معمولاً ترکیب دو روش استفاده می‌شود.
آیا اجرای اسکلت جوشی هزینه کمتری دارد؟
در پروژه‌های متوسط و کوچک معمولاً بله، چون نیروی جوشکار در دسترس است و نیاز به تجهیزات کارخانه‌ای ندارد.
چه عواملی بیشترین تأثیر را بر کیفیت جوش دارند؟
مهارت جوشکار، نوع الکترود، شرایط محیطی، و کنترل دمای فلز پیش از جوش از مهم‌ترین عوامل هستند.
متداول‌ترین نوع جوش در ساخت اسکلت چیست؟
روش SMAW یا الکترود دستی، که به دلیل سادگی و هزینه‌ی پایین، بیشترین استفاده را دارد.
اولین نفر باشید که نظرتان را ثبت می کنید